Wat is een trauma?

Wat is trauma? 

Trauma is een psychologische en emotionele reactie op een schokkende ervaring of gebeurtenis. Traumatische ervaringen kunnen ontstaan door bijvoorbeeld fysieke of seksuele mishandeling, verwaarlozing, geweld, ongevallen, natuurrampen, medische procedures of oorlog. Het kan ook het gevolg zijn van een langdurende stressvolle situatie, zoals leven in armoede, het ervaren van discriminatie of omgaan met chronische ziekten.

Een trauma kan je zien als een ervaring of gebeurtenis die je niet goed hebt verwerkt. De situatie die je hebt meegemaakt heeft zo’n grote indruk op je gemaakt, dat je het lastig vindt deze te verwerken en plaatsen. Verwerken betekent dat je iets een plek geeft. Wanneer je dit niet lukt, ontstaat trauma. Je kunt last krijgen van posttraumatische stress klachten (PTSS) en lichamelijke reacties op de gebeurtenis. Dit kan angst, herbelevingen, nachtmerries of andere klachten veroorzaken.  

Verschillende soorten trauma’s

Er zijn verschillende soorten trauma’s. Elk type heeft zijn eigen kenmerken en effecten:

• Acute trauma: Dit ontstaat na een enkele, heftige gebeurtenis zoals een natuurramp, overval, of verkeersongeluk.
• Chronisch trauma: Dit wordt veroorzaakt door langdurige of herhaalde stressvolle situaties zoals huiselijk geweld of kindermishandeling.
• Complex trauma: Ontstaat door meerdere traumatische gebeurtenissen die samen een blijvende impact hebben, bijvoorbeeld bij langdurige verwaarlozing in de jeugd.

Kenmerken en klachten van trauma

Wat is het effect van een trauma en hoe kan je het herkennen? Trauma kan een significante en langdurige impact hebben op het emotionele, psychologische en fysieke welzijn van een persoon. Het kan leiden tot een scala aan symptomen en PTSS klachten. Traumasymptomen verschillen van persoon tot persoon, maar kunnen over het algemeen worden onderverdeeld onder emotionele, fysieke en cognitieve symptomen.

Emotionele trauma symptomen

• Angst en paniekaanvallen
• Prikkelbaarheid of boosheid
• Gevoelens van schuld en schaamte
• Verdriet en depressieve gevoelens
• Gevoel van gevoelloosheid of dissociatie

Fysieke symptomen

• Slaapproblemen en nachtmerries
• Verhoogde hartslag en ademhaling
• Vermoeidheid en uitputting
• Spanning en spierpijn

Cognitieve symptomen

• Flashbacks of herbelevingen
• Moeite met concentreren
• Verwardheid of geheugenproblemen
• Vermijding van situaties die aan de traumatische gebeurtenis doen denken

Trauma kan daarnaast ook lichamelijke klachten veroorzaken, zoals hoofdpijn, maagklachten of chronische pijn.

Oorzaken van trauma

Trauma kan door uiteenlopende situaties ontstaan. Hier zijn enkele veelvoorkomende oorzaken:

• Fysiek geweld of misbruik: Mishandeling, seksueel geweld of huiselijk geweld kunnen blijvende emotionele littekens achterlaten.
• Ongelukken: Verkeersongevallen, ernstige verwondingen of medische trauma’s kunnen zowel fysieke als mentale klachten veroorzaken.
• Verlies van een dierbare: Rouw kan traumatisch zijn, vooral wanneer het verlies plotseling en onverwacht is.
• Natuurrampen: Rampen zoals aardbevingen, overstromingen en branden laten vaak diepe sporen na bij overlevenden.
• Oorlog en conflicten: Personen die in oorlogszones hebben geleefd, lopen een hoog risico op het ontwikkelen van trauma door de constante dreiging en het ervaren van geweld.

Hoe ontstaat trauma?  

Om uit te leggen hoe trauma en PTSS ontstaat, duiken we eerst in de werking van je hersenen. Wat gebeurt er bij een trauma precies in je brein? Waarom kan je de ene gebeurtenis verwerken en een plekje geven en de ander juist niet? Een traumatische ervaring kan ervoor zorgen dat het zenuwstelsel in het vervolg reageert op triggers die je hebt gekoppeld aan stressvolle situatie(s). Vaak gebeurt dit automatisch en onbewust, het is een overlevingsreactie van het brein.  

Wat gebeurt er in je hersenen? 

Je brein is voorzien van een slim systeem dat onthoudt wanneer iets je angstig of emotioneel maakt. Wanneer iets je aan een nare ervaring herinnert, zal je lichaam een signaal afgeven. Het wil je vertellen dat er gevaar dreigt. Deze emotionele stressreactie helpt je in het vervolg eerder gevaren te signaleren en gevaarlijke situaties vermijden. Dit komt voort uit ons oerinstinct, voor onze voorouders vergrootte dit namelijk hun kans op overleven.  

In de praktijk kunnen mensen met een trauma bij triggers last van herbelevingen en angstige herinneringen krijgen die weer boven komen drijven of ontstaan er lichamelijke reacties. Het lichaam wil vertellen dat er weer gevaar dreigt, terwijl dit in de praktijk niet zo is.  

Wat is posttraumatische stressstoornis (PTSS)? 

Na blootstelling aan een traumatische gebeurtenis kan een posttraumatische stressstoornis ontstaan, dit wordt ook wel PTSS genoemd. De psychische aandoening kan klachten veroorzaken, zoals:

• Vermijden van gevoelens, activiteiten of gespreksonderwerpen
• Herbelevingen, zoals nare herinneringen of nachtmerries
• Spanning dat zich uit in bijvoorbeeld lichamelijke reacties, slecht slapen, concentratieverlies of je gefrustreerd of somber voelen)

Hulp bij het verwerken van trauma

Een trauma kan flink wat invloed uitoefenen op het functioneren, maar het dagelijkse leven hoeft er niet onder te lijden. Hoe raak je een trauma kwijt? Sommige mensen hebben hulp nodig bij het verwerken van situaties. Intensieve therapie met o.a. EMDR kan je helpen beter om te leren gaan met trauma en leert je emoties te reguleren, zodat het geen negatieve invloed meer uitoefent op je functioneren.

Changes GGZ biedt op de dagbehandeling locatie in Breda naast deeltijdbehandelingen voor verslaving of eetstoornis ook een gespecialiseerde traumabehandeling van 16 weken aan. Deze behandeling vindt in deeltijd plaats en bestaat o.a. uit groepstherapie en individuele EMDR-sessies, waarmee de cliënt weer in contact komt met zichzelf en zichzelf beter leert reguleren. We pakken o.a. negatieve cognities en gedachten van onveiligheid aan, ontwikkelen coping-mechanismen om intrusieve gedachten te beheersen en richten ons op lichamelijke reacties, emotieregulatie en het weer leren opbouwen van gezonde relaties.

Heb je hulp nodig? Lees meer over onze traumabehandeling in ons behandelaanbod of laat hieronder je contactgegevens en vraag achter. We helpen je graag verder.